ΕΡΑΤΥΡΑ
ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ
Από τον εικονογραφικό πλούτο των εκκλησιών της Εράτυρας.
Στις εκκλησίες της Εράτυρας σώζεται ένας σημαντικός πλούτος εικόνων και αγιογραφιών, απαρατήρητος από τους περισσότερους. Δεν το συνειδητοποιήσαμε, αλλά η Εράτυρα έχει το αξιολογότερο σύνολο αγιογραφίας του 19ου αι. πανελληνίως.
Με την ευκαιρία της απομόνωσης των φετινών άγιων ημερών, ας παρατηρήσουμε κάποια δείγματα.
ΜΕΡΟΣ Γ’
Οι Αποκαθηλώσεις της Εράτυρας
Η “Αποκαθήλωσις” ή αλλιώς “Ο Επιτάφιος Θρήνος”. Πάντα ζωγραφίζεται στην αριστερή κόγχη του Ιερού. Υπάρχει σε όλες τις τοιχογραφημένες, έστω και λίγο, εκκλησίες και εξωκκλήσια της Εράτυρας.
Παραθέτονται 9 απο τις 11 που σώζονται. Ναί, τόσες Αποκαθηλώσεις έχει η Εράτυρα!
Ξεκινώντας απο τις πιο απλές του 18ου αιώνα, φτάνουμε στον 19ο με πιο δραματική απόδοση του Θρήνου.
- ΑΝΑΛΗΨΗ (Μαγούλα)
Άγνωστου αγιογράφου. 1736
- ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Άγνωστου αγιογράφου. 1737
- ΑΓ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ
“Αποκαθήλωσις”. Τοιχογραφία, αταύτιστη προς το παρόν, σελιτσιώτη ζωγράφου, 1826.
Ψηλά, η Αγία Τριάδα. Χαμηλά “Η Γέννησις”.
- ΑΓ. ΝΙΚΑΝΟΡΑΣ
“Η Αποκαθήλωσις”. (1816-1825). Ερευνάται ως έργο του Γ. Μανουήλ.
Χρειάζεται συντήρηση και καθαρισμό.
- ΑΪΓΙΑΝΝΗΣ
“Ο Επιτάφιος Θρήνος” Έργο του Γεωργίου Μανουήλ. (1820-1830)
- ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ
“Η Αποκαθήλωσις” Έργο του Γεωργίου Μανουήλ. (1830-1850)
- ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ
“Η Αποκαθήλωσις” Έργο του Γεωργίου Μανουήλ. (περίπου 1850)
- ΔΩΔΕΚΑ
“Ο Επιτάφιος Θρήνος” Έργο του Παπαθωμά Οικονομίδη. (1874)
- ΑΪΛΙΑΣ
“Η Αποκαθήλωσις του Χριστού” Έργο του Παπαθωμά Οικονομίδη. (1869-1880, πιθανότατα 1872-75)
Προσθήκη (εκτός Εράτυρας)
Οι σελιτσιώτες αγιογράφοι έδρασαν και εκτός Εράτυρας, συχνά ενυπόγραφα. Αμέσως μετά την πρώτη δημοσίευση αυτού του άρθρου, ο Νίκος Σιώκης, τοπικός επιμελητής του πολιτισμού της Κλεισούρας (Καστοριάς), μας έστειλε αυτήν την φωτογραφία μιας Αποκαθηλώσεως σε εξωκκλήσι της Κλεισούρας, το οποίο ζωγράφισε ο άλλος μεγάλος (όπως αναδεικνύεται απ’ αυτό το έργο) ζωγράφος της Εράτυρας, ο Παπαζήκος.
Πρόκειται για έργο υψηλής τέχνης. Με επιμελημένα πρόσωπα και ενδύματα, σώματα 3/4, σωστή κίνηση, ολοκληρωμένη και ισορροπημένη σύνθεση. Και μια πανδαισία χρωμάτων.
(10). ΑΓ. ΜΑΡΚΟΣ ΚΛΕΙΣΟΥΡΑΣ
“Η Αποκαθήλωσις”. Τοιχογραφία. Έργο Παπαζήκου. 1860. (Φωτογραφία: Ν. Σιώκης)
Β. Σ.
17 Απριλίου 2020, Μ. Παρασκευή